endofytisch

Endofytisch is een term uit de plantkunde die verwijst naar organismen die zich binnen de weefsels van een plant bevinden zonder de gastheer zichtbare schade te veroorzaken. De term is afgeleid van het Grieks endon (binnen) en phyton (plant). Endofytische micro-organismen bestaan vooral uit fungi (schimmels) en bacteriën; ook archaea en sommige algen kunnen voorkomen.

Endofytische organismen komen voor in verschillende plantensoorten en bevinden zich vaak in blad-, stengel- en wortelweefsels, soms in vasculaire weefsels. Ze kunnen permanent in de plant blijven en worden via zaden of vegetatieve delen aan nakomelingen doorgegeven. De associatie is doorgaans mutualistisch of commensaal: endofyten kunnen de plant beschermen tegen pathogenen, de groei of stressbestendigheid verhogen en soms metabolieten produceren die herbivoren afschrikken. In sommige gevallen kan de relatie wisselvallig zijn en onder milieudrukken verschuiven richting (semi)pathogene effecten.

Onderzoek naar endofytische micro-organismen maakt gebruik van traditionele kweekmethoden en moleculaire technieken om identificatie en functies te beoordelen. De toepassingen omvatten het verbeteren van gewasgezondheid, het verhogen van stressbestendigheid en de ontdekking van biologisch actieve metabolieten. Voorbeelden zijn fungal endofyten bij grassen, zoals Epichloë (Neotyphodium) soorten, en bacteriële endofyten zoals Bacillus- of Pseudomonas-stammen die planten kunnen beschermen tegen ziekte en droogte. Endofytische relaties spelen een belangrijke rol in ecologie, plantgezondheid en duurzame landbouw.