draaischijf

Draaischijf is een Nederlandse term die verwijst naar een draaiende, ronde onderplaat die objecten rondom een centrale as laat draaien. In bredere zin kan het slaan op elke draaibare platform of rotatieschijf die gebruikt wordt in productie, testen, demonstraties en soortgelijke toepassingen. In de dagelijkse taal wordt de term echter het meest geassocieerd met de platenspeler, een elektronisch apparaat dat een vinylplaat laat draaien zodat geluid kan worden afgespeeld.

Bij een vinyl draaischijf bestaat de constructie uit een platte, ronde platters met een centrale as en een motor die de platter aandrijft. Er bestaan twee hoofd aandrijfwijzen: belt-drive (riemaandrijving) en direct-drive (directe aandrijving). De platter draait meestal met een vaste snelheid, die vaak gekozen kan worden uit 33 1/3, 45 of 78 rpm, afhankelijk van de plaat. Een mat ligt op de platter ter ondersteuning van de plaat, terwijl een toonarm met een cartridge de groeven van de plaat volgt. De beweging van de naald wordt omgezet in elektrische signalen die vervolgens kunnen worden versterkt en afgespeeld. Modellen variëren van eenvoudige instaptoestellen tot hoge-fidèle audiokwaliteitsapparaten en, bij DJ-apparatuur, met functies zoals start/stop, pitch control en cueing.

Naast audiogebruik kan een draaischijf ook verwijzen naar een precisie-rotatieplatform dat gebruikt wordt in laboratoria, inspectie- of productieprocessen. Daarbij gaat het vaak om motorisch of handmatig gecontroleerde systemen die een nauwkeurige hoeksverplaatsing en positionering van voorwerpen mogelijk maken voor meting of bewerking. Belangrijke ontwerpkenmerken zijn stabiliteit, vibratieniveaus en de nauwkeurigheid van de rotatiecontrole.