dosisgrenzen

Dosisgrenzen zijn de maximale hoeveelheid van een stof waaraan een persoon gedurende een bepaalde periode mag worden blootgesteld om gezondheidsrisico’s te beperken. Ze zijn afhankelijk van de stof, van de blootstellingsroute en van de duur en frequentie van de blootstelling. Dosisgrenzen worden vastgesteld op basis van toxischologisch en epidemiologisch onderzoek en vertaald naar normen en limieten door toezichthouders. Ze dienen als kader voor risicobeoordeling, arbeidsveiligheid en consumentenbescherming.

In stralingsbescherming en nucleaire veiligheid spelen dosisgrenzen een centrale rol. De grenzen worden uitgedrukt als effectieve dosis of equivalente dosis voor specifieke organen. Voor beroepsmatige blootstelling geldt meestal een limiet van ongeveer 20 millisievert per jaar, gemiddeld over vijf jaar, met een maximale grens van 50 millisievert in één jaar; voor de publieke blootstelling geldt 1 millisievert per jaar. Doses worden gemeten met persoonlijke dosimeters, en de toepassing van het ALARA-principe (zo laag mogelijk houden) is gangbaar.

In de chemische veiligheid en farmaceutische context worden dosisgrenzen vaak uitgedrukt als toelaatbare dagelijkse innames (TDI) of aanvaardbare dagelijkse innames (ADI), en op arbeidsvlak als OEL-waarden of MAK-waarden. Deze grenzen worden afgeleid uit NOAEL- of vergelijkbare data, met onzekerheidsfactoren, en kunnen variëren per bevolkingsgroep (kinderen, zwangeren) en blootstellingstaken. Ze dienen als referentie voor regelgeving, productveiligheid en labeling.

Toepassing en handhaving: bedrijven en overheid stellen normen en monitoringsprogramma’s vast; toezicht, inspecties en rapportage zorgen voor naleving. Voor individuen kunnen maatregelen zoals afstand houden, ventilatie en beschermende uitrusting blootstelling verlagen.