demielinizujce

Demielinizujący, demielinizujące lub demielinizacja odnosi się do procesów lub substancji powodujących demielinizację – utratę osłonek mielinowych wokół włókien nerwowych w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym. Demielinizacja zmniejsza szybkość przewodnictwa nerwowego, może prowadzić do zaburzeń funkcji nerwowych i dysfunkcji motorycznych, czuciowych lub wzrokowych.

Mechanizm i skutki: Osłonka mielinowa zwiększa szybkość przewodzenia; jej utrata powoduje spowolnienie lub blok przewodzenia impulsów. W miejscu demielinizacji powstają ogniska demielinizacyjne, a w późniejszym czasie proces gojenia może prowadzić do remielinizacji. Przy przewlekłych zmianach rozwija się gliosis, co często wiąże się z trwałymi deficytami neurologicznymi.

Przyczyny i przykłady: Najczęstszą przyczyną są choroby demielinizujące o podłożu autoimmunologicznym, zwłaszcza stwardnienie rozsiane. Inne przyczyny obejmują zakażenia (np. porażające demielinizacje związane z PML), zaburzenia metaboliczne (np. niedobór B12), toksyny (niektóre leki cytostatyczne, alkohol) oraz wrodzone zaburzenia mielinizacji. Termin „demielinizujące” odnosi się także do niektórych substancji chemicznych lub leków, które mogą uszkadzać osłonki mielinowe.

Rozpoznanie i leczenie: Diagnoza opiera się na badaniach obrazowych MRI, obecności oligoklonalnych IgG w płynie mózgowo‑rdzeniowym oraz testach neurofizjologicznych. Leczenie zależy od przyczyny: w chorobach autoimmunologicznych stosuje się terapie modyfikujące przebieg choroby oraz kortykosteroidy w ostrych zaostrzeniach; w demielinizacjach toksycznych kluczowe jest usunięcie czynnika. Leczenie objawowe i rehabilitacja wspomagają funkcje.

Prognoza: Czasami zachodzi częściowa remielinizacja i odzyskanie funkcji, lecz przewlekłe lub liczne nawroty prowadzą do postępującego niepełnosprawnienia.