remielinizacja

Remielinizacja to proces odbudowy osłon mielinowych wokół aksonów po demielinizacji. W mózgu i rdzeniu kręgowym (centralny układ nerwowy) za odbudowę mieliny odpowiedzialne są oligodendrocyty, natomiast w obwodowym układzie nerwowym – komórki Schwanna. Celem remielinizacji jest przywrócenie szybkiego i efektywnego przewodzenia impulsów nerwowych oraz ochrona axonów przed dalszą degeneracją.

Proces rozpoczyna się po uszkodzeniu i demielinizacji. Mikroglej i makrofagi usuwają resztki myelinowe, a następnie komórki prekursorowe oligodendrocytów (OPCs) proliferują i migrują do ogniska. OPCs różnicują się w oligodendrocyty tworzące nową mielinę. Nowa mielina zwykle jest cieńsza niż oryginalna (zjawisko nazywane zmianą g-ratio), co wpływa na szybkość przewodzenia. W PNS remielinizację prowadzona jest przez komórki Schwanna, w OUN – przez oligodendrocyty.

Czynniki wpływające na efektywność remielinizacji obejmują wiek, stan zapalny i kontekst chorobowy. W stwardnieniu rozsianym i innych chorobach demielinizacyjnych remielinizacja może być niepełna lub zablokowana przez czynniki hamujące różnicowanie OPC, obecność produktów metabolizmu mieliny i zjawiska mielinizacyjne w środowisku ziarnistym.

Znaczenie kliniczne remielinizacji jest duże, ponieważ skuteczna naprawa mieliny pomaga przywrócić przewodnictwo nerwowe i chronić axony przed trwałym uszkodzeniem. Obecnie nie ma zatwierdzonego leku promielinizacyjnego; prowadzone są badania nad terapiami mającymi wspierać migrację i różnicowanie OPC, redukować stan zapalny oraz promować wytwarzanie nowej mieliny. Wyniki są obiecujące, ale wciąż wymagają potwierdzenia w dużych badaniach klinicznych.