cyanotische

Cyanotische is een term uit de geneeskunde die verwijst naar cyanose, een blauwachtige verkleuring van huid en slijmvliezen die optreedt bij een daling van de zuurstofbinding aan hemoglobine. Cyanose ontstaat doordat de hoeveelheid deoxyhemoglobine in het bloed toeneemt ten opzichte van oxyhemoglobine, waardoor het bloed een blauwachtige tint krijgt.

Er bestaan twee hoofdtypen: centrale cyanose en perifere cyanose. Centrale cyanose wijst op een lage arteriële zuurstofsaturatie door aandoeningen van de longen of het hart en wordt meestal zichtbaar in lippen, tong en oorschelpen. Perifere cyanose ontstaat door verminderde bloedstroom naar de huid of lokale vasoconstrictie, bijvoorbeeld bij kou, shock of vaatproblemen, terwijl de arteriële zuurstofsaturatie normaal kan blijven.

Oorzaken zijn onder meer aangeboren hartafwijkingen met rechts-naar-links shunt (zoals bepaalde vormen van Tetralogie van Fallot), Eisenmenger-syndroom, en longoze aandoeningen (zoals COPD, interstitiële longziekte, pneumonie, longoedeem). Ook kunnen methemoglobinemie en sulfhemoglobinemie, hoge hoogte, longembolie of ernstig vergrote vraag naar zuurstof leiden tot cyanose.

Diagnostiek omvat klinisch onderzoek en metingen van zuurstofsaturatie met een pulse-oximeter. Arterieel bloedgas en co-oximetrie kunnen helpen bij het onderscheiden van verschillende oorzaken, zoals methemoglobinemie. Behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en kan bestaan uit zuurstoftoediening, ademhalingsondersteuning en specifieke therapieën (bijvoorbeeld methyleenblauw bij methemoglobinemie). De term is afgeleid van het Griekse cyano- (blauw) en -ose (toestand).