cultuurjournalistiek

Cultuurjournalistiek is een tak van de journalistiek die kunst en cultuur centraal stelt. Ze bestrijkt onderwerpen als literatuur, theater, film, muziek, beeldende kunst, dans, erfgoed en cultureel beleid. De berichtgeving gaat over evenementen, instellingen, makers en trends, en kan variëren van nieuws- en achtergrondartikelen tot interviews en langere reportages.

De soortige inhoud omvat nieuws over culturele organisaties en lopende ontwikkelingen, recensies en evaluaties van performances en exposities, en featureverhalen over kunstenaars en makers. Ook onderzoeksjournalistiek naar subsidiering, beleidsvorming en de verhouding tussen cultuur, maatschappij en economie maakt deel uit van het vakgebied. In de praktijk ontstaan verschillende vormen van cultuurjournalistiek: onderzoeksjournalistiek, onderzoeksjournalistiek naar cultuurpolitiek, en opinie- of interpretatieve stukken.

Een belangrijk onderscheid binnen het veld is dat cultuurkritiek vaak een subjectieve evaluatie van artistieke prestaties bevat, terwijl cultuurjournalistiek bedoeld is als verslaggeving en analyse met bronnen en feiten, aangevuld met context. Desalniettemin kunnen ook meningen worden uitgedrukt, mits ze helder worden gemarkeerd als oordeel. Ethische principes zoals onafhankelijkheid, betrouwbaarheid, transparantie over bronnen en recht doen aan diverse standpunten spelen een cruciale rol; daarbij kan het gaan om transparantie over gratis kaarten of relaties met kunstenaars.

Historisch gezien heeft cultuurjournalistiek in Nederland en Vlaanderen een lange traditie, ontstaan in kranten en tijdschriften met cultuurlijke en literaire rubrieken, en uitgebreid naar radio, televisie en nu vooral online media. In het digitale tijdperk ontwikkelt het veld zich met podcasts, video-essays en long-form artikelen, terwijl het publiek diverser en participatiegerichter wordt.

De rol van cultuurjournalistiek is het verduidelijken van culturele keuzes, het stimuleren van publiek debat en het ondersteunen van een diverse en toegankelijke cultuurparticipatie.