binnenwereld

Binnenwereld is een term die in het Nederlands wordt gebruikt om te verwijzen naar het subjectieve innerlijke leven van een persoon—the totaliteit aan mentale verschijnselen die niet rechtstreeks waarneembaar zijn door anderen. Het omvat gedachten, gevoelens, herinneringen, fantasieën, verlangens, angsten, waarden en zelfbeeld. De binnenwereld staat tegenover de buitenwereld en tegenover waarneembaar gedrag. Het concept wordt gebruikt in uiteenlopende disciplines zoals psychologie, filosofie, literatuur en religieus of spiritueel discourse.

In psychologie en psychotherapie omvat de binnenwereld zowel bewuste ervaringen als aspecten van het onbewuste die gedrag en beslissingen beïnvloeden. Het wordt bestudeerd via zelfrapportage, introspectie en kwalitatieve methoden; neurowetenschap probeert verbanden te leggen tussen innerlijke ervaringen en hersenprocessen, terwijl de privaatheid van subjectieve ervaring erkend wordt. In de filosofie sluit de discussie over de binnenwereld aan bij fenomenologie, het vraagstuk van private ervaring en de grenzen van kennis over andermans geest.

In literatuur en kunst fungeert de term vaak als aanduiding voor de innerlijke levenswereld van een personage of verteller, waarin motivaties, conflicten en emotionele ontwikkeling aan het licht komen. In het dagelijks taalgebruik spreken mensen over het verzorgen van hun binnenwereld door reflectie, journaling of mindfulness.

Culturele factoren vormen wat er wel en niet in de binnenwereld wordt opgenomen en hoe openlijk deze ervaringen worden geuit. Een rijke binnenwereld kan bijdragen aan creativiteit en veerkracht, maar kan ook een terrein van stress of isolatie zijn als innerlijke ervaringen onopgelost blijven. De term blijft een bruikbare, zij het intrinsiek private, beschrijving van het innerlijke mentale leven.