betekenisrelatie

Betekenisrelatie, of semantic relations, verwijst naar de relaties tussen betekenissen van woorden, zinsdelen of concepten. In de taalkunde en de semantiek wordt onderzocht hoe woorden betekenissen met elkaar verbinden, hoe ideeën in samenhang staan en hoe context de interpretatie beïnvloedt. Deze relaties kunnen voorkomen op lexicaal niveau (tussen woorden) en op niveau van concepten en proposities.

Voorbeelden van kernbetekenisrelaties zijn: synoniemen, waarbij verschillende woorden min of meer dezelfde betekenis hebben (bijv. auto en wagen); antoniemen, de verhouding tussen tegengestelde betekenissen (groot — klein); hyperoniem/hyponiem, een hiërarchie van betekenis (dier is hyperoniem van tijger; tijger is hyponiem); meroniem/holoniem, deel-geheel relaties (wiel is een meroniem van auto); co-hyponiemen, zoals appel en peer die beide tot dezelfde overkoepelende groep fruit behoren; en parafrases, waarbij twee zinnen onder bepaalde omstandigheden dezelfde betekenis hebben.

Toepassingen en belang: betekenisrelaties vormen een basis voor lexicale databases zoals WordNet en voor kennisgrafen en ontologieën. In de natuurlijke taalverwerking helpen ze bij semantische disambiguatie, woordkeuze en inferenties zoals entailment. In linguïstische theorieën dragen ze bij aan begrip van betekenis en samenhang in teksten.

Let op, betekenissen zijn cultuur- en taalspecifiek en kunnen per context variëren. Onderzoek combineert handmatige annotatie met statistische en distributionele methoden om relaties te ontdekken en te modelleren.