betekenisomschrijving

Betekenisomschrijving is een term uit de taalwetenschap en lexicografie die verwijst naar de expliciete beschrijving van de betekenis van een woord of uitdrukking. Het gaat verder dan een eenvoudige definitie door systematisch kenmerken op te sommen die samen de betekenis vormen, zoals de woordsoort, semantische velden en gebruiksrestricties. De term wordt veel gebruikt in dictionaries, lexicale studies en semantische modellering om aan te geven hoe een woord als betekenisvol wordt gepresenteerd.

In lexicografie worden betekenisomschrijvingen gebruikt om onderscheid te maken tussen de verschillende betekenissen (senses) van een woord. Elke betekenis kan worden geïntroduceerd met een definitie, gevolgd door voorbeeldzinnen, synoniemen, antoniemen en vaak collocaties. Bij woorden met meerdere betekenissen kunnen deze senses hiërarchisch of via sub-senses worden gerangschikt.

In de semantiek verwijst betekenisomschrijving naar de beschrijving van de semantische kenmerken die een woord definiëren. Dit kan gebeuren met op kenmerken gebaseerde beschrijvingen of via prototypische beschrijvingen. Het doel is ambiguïteit en contextafhankelijke interpretatie te verduidelijken en relaties tussen betekenissen te tonen, zoals hyperoniem-hyponiem-relaties en verwante termen.

Betekenisomschrijvingen kunnen variëren per taal, dialect en tijdsperiode. De betekenis van een woord kan veranderen door maatschappelijke ontwikkelingen of technologische vooruitgang, waardoor lexicons worden herzien. Een goede betekenisomschrijving is nauwkeurig, ondubbelzinnig en verifieerbaar via corpora, gebruiksvoorbeelden en taalkundige criteria.