betekening

Betekening is een term uit de taalkunde en semiotiek die verwijst naar wat een teken, woord of symbool betekent of aanduidt. In het breedste gebruik kan betekening zowel de inhoudelijke betekenis (denotatie) als de gevoelsmatige of assocatieve waarde (connotatie) omvatten. In de vaktaal wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen denotatieve betekenis, die verwijst naar objecten of concepten, en connotaties die samenhangen met emoties, waarden en cultuur.

Het woord gaat terug op betekenen, met een voor- en achtervoegsel dat zoiets als markeren of aanduiden aangeeft. In de linguïstiek en semantiek wordt de betekening vaak gezien als de inhoud die achter een teken schuilgaat, terwijl de referentie het concrete object of de klasse van objecten is waarnaar het teken verwijst. In formele talen en logica wordt de betekening soms gekoppeld aan semantische waarden die aan symbolen worden toegekend.

Voorbeelden maken het duidelijk: het Nederlandse woord 'appel' heeft betekening die overeenkomt met het Engelse 'apple' (denotatie). Het verkeersbord met een stop-teken heeft als betekening 'stop', los van taal. Een woord kan daarnaast verschillende connotaties dragen afhankelijk van context, toon en cultuur, wat betekenissen in taal en interpretatie dynamisch maakt.

Betekening speelt een centrale rol in vertaling, interpretatie en communicatie. De betekenis van tekens verandert door tijd, cultuur en taalvariantie, waardoor semantiek en semiotiek een continu evoluerend vakgebied blijven.