besliskriteriën

Besliskriteriën zijn de elementen waarmee een keuze wordt beoordeeld. Ze definiëren wat telt bij de beoordeling van alternatieven. In verschillende domeinen zoals bedrijfsvoering, projectmanagement, openbare besluitvorming en persoonlijke keuzes vormen besliskriteriën de basis voor vergelijking en besluitvorming.

Soorten criteria: kwantitatieve vs kwalitatieve criteria; objectieve vs subjectieve criteria. Financiële criteria zoals kosten en baten spelen vaak een rol, maar operationele criteria zoals levertijd, kwaliteit en risico zijn tevens belangrijk. Daarnaast kunnen maatschappelijke, ethische en milieufactoren worden meegewogen.

Proces om besliskriteriën te bepalen: betrek stakeholders en bepaal doelstellingen; inventariseer en vergelijkbare alternatieven; definieer relevante criteria en eventuele beperkingen; kies meetmethoden en wegingen; evalueer de alternatieven; voer gevoeligheidsanalyses uit en kies het meest geschikte alternatief; documenteer en communiceer het besluit.

Methoden: Multi-criteria decision analysis (MCDA) omvat technieken zoals de Analytic Hierarchy Process (AHP), TOPSIS en ELECTRE. Ook eenvoudige gewogen-sommethoden en scorecards worden gebruikt. Het doel is transparantie, verantwoording en herhaalbaarheid van beslissingen.

Aandachtspunten zijn onder meer bias en vooroordelen bij de weging, overlapping of dubbele criteria, ontbrekende of onbetrouwbare data, onzekerheid in inputs, en de behoefte aan periodieke herziening na veranderende omstandigheden.