beleidsmiddelen

Beleidsmiddelen zijn de middelen die de overheid inzet om beleidsdoelstellingen te realiseren. Zij omvatten verschillende soorten instrumenten die gemeenten, provincies of de nationale regering kan inzetten om gedrag te beïnvloeden, middelen te alloceren en condities te scheppen die de beoogde uitkomsten mogelijk maken. Beleidsmiddelen fungeren als bouwstenen van een beleid en worden gekozen op basis van de gewenste effecten, context en haalbaarheid.

De belangrijkste categorieën zijn: juridisch-institutionele instrumenten (wet- en regelgeving, verplichte normen, vergunningen en handhaving); economische instrumenten (subsidies, prijsprikkels, fiscale maatregelen, boetes, publiek-private financiële regelingen); informatie- en communicatieinstrumenten (voorlichting, campagnes, transparantie en doelgroepgerichte communicatie); en organisatorische en dienstverleningsinstrumenten (aanpassen van procedures, organisatorische veranderingsmaatregelen, samenwerking tussen overheden en publiek-private partners). Vaak vormen beleidsmiddelen een pakket dat op elkaar inwerkt.

Effectiviteit, efficiëntie en rechtvaardigheid spelen een rol bij de selectie en combinatie van beleidsmiddelen. Beleid kan verschillende instrumenten tegelijk inzetten om naar de gewenste impact te leiden en rekening te houden met neveneffecten en distributie van kosten en baten. Het selecteren van beleidsmiddelen vindt doorgaans plaats in het beleidsontwerpproces en wordt gevolgd door implementatie, monitoring en evaluatie.