basaalmembraanverdikking

Basaalmembraanverdikking is een histopathologische afwijking waarbij het basaalmembraan van epitheliale of endotheliale cellen toeneemt in dikte. Het basaalmembraan is een dun, eiwitrijk weefsel dat als ondersteuning en filtratiebarrière fungeert in vele weefsels, zoals de nierglomeruli, de longen en de huid. Verduidelijking van het basaalmembraan kan op verschillende plaatsen voorkomen, maar is vooral bekend uit nefrologie en longpathologie.

Oorzaken en mechanismen

Verdikking ontstaat door verhoogde synthese of ophoping van matrixcomponenten zoals type IV collageen en laminine, vaak in reactie op langdurige schade of glycation (bijvoorbeeld bij diabetes mellitus). Chronische ontsteking, auto-immuun activiteit of hypertensie kunnen ook bijdragen aan verdikking. In sommige erfelijke ziekten kan verdikking gepaard gaan met specifieke afwijkingen aan het basaalmembraan, terwijl andere aandoeningen juist thinning of andere morfologische veranderingen tonen.

Diagnose

De diagnose wordt meestal gesteld op basis van histopathologisch onderzoek, vaak bij een nierbiopsie. Lichtmicroscopie kan verdikking van het glomerulaire basaalmembraan tonen; elektronmicroscopie toont een toegenomen dikte. Immunofluorescentie helpt bij het verklaren van de onderliggende etiologie (bijv. immuuncomplexen bij membranous nephropathy).

Klinische betekenis en behandeling

Verdikking van het basaalmembraan kan leiden tot verminderde filtratie en klinische verschijnselen zoals proteinurie of nefrotisch syndroom wanneer het in de nier optreedt. De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak: optimale glykemische en bloeddrukcontrole, renoprotectieve medicatie (bijv. ACE-remmers of ARB’s) en, indien geïndiceerd, immunosuppressieve therapie.

Zie ook

Glomerulair basaalmembraan, diabetische nefropathie, membranous nephropathie, Alport-syndroom.