architectuurlaag

Een architectuurlaag is een indicatief niveau van abstractie in het ontwerp van een systeem, waarbinnen een bepaald aandachtspunt, verantwoordelijkheidsgebied of type functionaliteit wordt ondergebracht. Het doel van het gebruik van lagen is het scheiden van zorgen, het bevorderen van loskoppeling en het vereenvoudigen van verandering en onderhoud. Lagen communiceren via duidelijke interfaces en contracts, zodat wijzigingen in de ene laag minimale gevolgen hebben voor andere lagen.

Veelvoorkomende lagen in softwarearchitectuur zijn onder meer de presentatielaag (gebruikersinterface en interactie), de applicatielaag (coordineert use cases en proceslogica), de domeinlaag of businesslaag (kernlogica en bedrijfsregels), de gegevenslaag (toegang tot persistente opslag) en soms een integratielaag (communicatie met externe systemen) of infrastructuurlagen (technische faciliteiten zoals logs, beveiliging en configuratie). In enterprise-architectuur worden ook lagen onderscheiden zoals business-, informatie-, applicatie- en technologiearchitectuur, die op hoog niveau aangeven welke concerns op elkaar volgen.

De lagen hebben elkaar nodig, maar elkaar niet; een hogere laag vertrouwt op de diensten van een lagere laag via expliciete interfaces. Belangrijke ontwerpprincipes zijn afhankelijkheidsomkering (dependency inversion), encapsulatie en duidelijke contracten. Dit maakt systemen beter testbaar, beter onderhoudbaar en flexibeler voor vervanging of uitbreiding.

Een nadeel van overmatig verwindowing kan performance- of complexiteitsdruk geven; daarom is het belangrijk om lagen toe te passen waar ze daadwerkelijk waarde toevoegen. Concepten zoals layered architecture, clean architecture en hexagonale architectuur verschillen in hoe streng de scheiding en de richting van afhankelijkheden wordt toegepast.