gegevenslaag

Een gegevenslaag, ook wel data layer genoemd, is in informatiemanagement en softwarearchitectuur de laag die verantwoordelijk is voor dataopslag, -beheer en -toegang. Deze laag biedt een abstractie tussen de opslag technologiën (zoals relationele databases, NoSQL-systemen of data warehousing) en de hogere lagen van een systeem (de toepassingslaag en, zo aanwezig, de presentatie- of gebruikerslaag). Doel van de gegevenslaag is het bieden van stabiele, consistente en veilige toegang tot data via duidelijke API’s, repositories of andere interfaces, terwijl de details van de opslag verborgen blijven.

Belangrijke verantwoordelijkheden van de gegevenslaag zijn onder meer het modelleren van data (datatypes, relaties, validatieregels), persistente opslag, queryverwerking en transacties, en het waarborgen van data-integriteit en beveiliging. Daarnaast beheert de gegevenslaag aspecten zoals toegangscontrole, auditing, back-ups, recovery en, waar relevant, versies en historiek van data. Prestatie-optimalisatie kan worden bereikt via caching, indexing en query- tuning, terwijl datakwaliteit en governance voortdurend aandacht krijgen.

De gegevenslaag staat in contrast met de toepassingslaag, die bedrijfslogica bevat, en met de presentatie- of gebruikerslaag, die interactie met de gebruiker mogelijk maakt. Architectonisch biedt de gegevenslaag een scheiding van zorgen: wijzigingen in opslag of dataformaten hebben minimale impact op hoger gelegen lagen.

In de context van GIS wordt een gegevenslaag vaak een kaartlaag genoemd die een specifieke dataset bevat, zoals vector- of rasterdata, met bijbehorende metadata en symbologie. Deze laag kan lokaal worden beheerd of via geospatiale servicen zoals WMS/WFS beschikbaar worden gesteld en opgenomen in kaarten en analyses.