arbeidsongeschiktheids

Arbeidsongeschiktheid is de toestand waarin iemand door ziekte, een beperking of een aandoening niet (volledig) kan werken of minder arbeidsvermogen heeft. Het kan tijdelijk zijn of blijvend, en kan zowel lichamelijke als psychische oorzaken betreffen. De mate van arbeidsongeschiktheid wordt vaak uitgedrukt in een percentage dat bepaalt welke ondersteuning of uitkering men kan ontvangen.

Beoordeling en percentages

De omvang van arbeidsongeschiktheid wordt doorgaans vastgesteld door medische professionals en, bij de Nederlandse sociale verzekeringen, mede door een instelling zoals UWV. Een arbeidsongeschiktheidspercentage bepaalt vaak welke route gevolgd wordt voor ondersteuning: gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid kan leiden tot re-integratie en uitkeringen via de WGA, terwijl sprake kan zijn van volledige arbeidsongeschiktheid die recht geeft op IVA. WAO is de eerdere benaming die is vervangen door de huidige WIA-regeling.

Nederlandse systeem en uitkeringen

In de praktijk betaalt de werkgever doorgaans het loon tijdens de eerste twee ziektejaren. Daarna beoordeelt UWV de situatie en kent indien van toepassing een WIA-uitkering toe. De twee hoofdvormen binnen WIA zijn de WGA (werkhervatting gedeeltelijk arbeidsongeschikten) en de IVA (inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten). Naast publieke regelingen bestaan er particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekeringen die een aanvullende of vervangende dekking kunnen bieden.

Re-integratie, rechten en uitvoering

Re-integratie en terugkeer naar werk staan centraal: werkgevers en werknemers hebben verplichtingen om te zoeken naar passend werk, aanpassingen op de werkplek en scholing of her- en bijscholing. Bij arbeidsongeschiktheid ligt de focus op behoud of herstel van verdienvermogen en op een zo zelfstandig mogelijk functioneren binnen of buiten de eigen functie.