afvangen

Afvangen is een Nederlands werkwoord met meerdere verwante betekenissen die te maken hebben met het opvangen of onderscheppen van iets in beweging. De belangrijkste betekenissen zijn: 1) iemand arresteren of oppakken, bijvoorbeeld wanneer de politie een verdachte op heterdaad afvangt; 2) het onderscheppen of opvangen van signalen, berichten of radiogolven, zoals een radar die signalen afvangt; 3) in informele taal iemand onverwacht tegenkomen en daar meteen een gesprek mee voeren, bijvoorbeeld iemand op de gang afvangen.

Etymologie: afvangen bestaat uit af- en vang, waarbij vang verwant is aan vangen. Het voor- prefix geeft een idee van afscheiding, beëindiging of het terughalen uit een beweging. De combinatie wijst op het vastleggen, opvangen of tegenhouden van iets dat in beweging is. De term heeft meerdere contexten, van formeel tot informeel, en kent zowel actieve als passieve vormen, zoals afgevangen signalen.

Context en gebruik: in rechtshandhaving en veiligheidszorg is afvangen gebruikelijk om de handeling van oppakken of onderscheppen te beschrijven. In technologische en communicatieve contexten verwijst afvangen naar het onderscheppen van signalen of data. In alledaagse taal geldt het ook als iemand onverwacht tegenkomen en even spreken. De nuance hangt af van de context: fysiek oppakken, elektronisch onderscheppen of iemand op een gang spreken.

Synoniemen en nuances: in sommige contexten kan onderscheppen of intercepteren als synoniem dienen; tegenhangers zijn loslaten of laten gaan.