Zuurstofloos

Zuurstofloos betekent zonder moleculair zuurstof (O2). In wetenschappelijke context wordt vaak gesproken van anoxie of zuurstofarme omgevingen wanneer de O2-concentratie praktisch nul is. De term kan slaan op gassen, vloeistoffen of atmosfeer waarin zuurstof vrijwel afwezig is.

Zuurstofloze omstandigheden ontstaan wanneer zuurstof uit de omgeving wordt verdrongen of onmiddellijk wordt verbruikt door verbranding of biologische processen. In laboratoria en industrie wordt een zuurstofloze of zuurstofarme atmosfeer gecreëerd door verdringing met inert gas zoals stikstof of argon. Dit voorkomt oxidatie, vermindert brandgevaar en maakt bepaalde chemische reacties mogelijk. Voorbeelden zijn voedselverpakking onder een zuurstofarme atmosfeer of bepaalde fabricageprocessen waarbij metalen bedekt of gereinigd moeten blijven van zuurstof.

In de biologie en ecologie kunnen organismen leven in zuurstofloze omgevingen, zoals anaeroben die geen zuurstof nodig hebben. Ze gebruiken fermentatie of anaerobe ademhaling voor energie. In milieus zoals bodem en water kan anoxie ontstaan door verbranding van organisch materiaal of onvoldoende zuurstoftoevoer; dit kan leiden tot de afgifte van sulfiden en methaan en tot verstoring van ecosystemen.

Gezondheid en veiligheid betreffen ook zuurstofloze of zuurstofarme omstandigheden. Langdurige blootstelling aan lage O2-concentraties kan leiden tot hypoxie, bewustzijnsverlies en ernstige complicaties. In arbeidsomgevingen en onderwaterwerk worden monitoringsystemen en ademluchtmengsels toegepast om risico’s te beheersen.

Zie ook: anoxie, anaerobe organismen, fermentatie, oxidatie.