Zijdeeiwit

Zijdeeiwit is de verzamelnaam voor de eiwitten waaruit zijde afkomstig uit de zijderups bestaat. De belangrijkste bestanddelen zijn fibroïne, de vezelvormende eiwitten, en sericine, de lijmachtige coating die fibroïne bij elkaar houdt in de cocon. Deze eiwitten worden aangemaakt in de zijderups en vormen samen een stevige, glanzende filament wanneer de cocon wordt gesponnen.

Fibroïne maakt ongeveer driekwart van de vezel uit en bepaalt de mechanische sterkte en structuur van zijde. Het bestaat uit lange polypeptideketens die in de vezel ruimte bieden aan β-vouwstructuren, wat bijdraagt aan de hoge treksterkte en stijfheid van zijde. Sericine vormt een dikkere coating rondom fibroïne en dient als bindmiddel waarmee de vezels in de cocon bij elkaar blijven. In verwerking wordt sericine meestal verwijderd door een degumming-stap, zodat puur fibroïnevezel overblijft die beter te verwerken is voor textiel.

Eigenschappen van zijdeeiwit dragen bij aan de reputatie van zijde als materiaal: het is licht, heeft een subtiele glans, en vertoont uitstekende combinatie van sterkte en taaiheid. Biocompatibiliteit en hittebestendigheid maken het ook interessant voor toepassingen buiten traditionele textiel, zoals in de biomedische sector voor weefsels, dragers of scaffolds, waar degradatie en interactie met biologisch weefsel van belang zijn. Daarnaast vinden sericine-derivaten toepassingen in cosmetica vanwege hydraterende eigenschappen.

Zie ook: Bombyx mori, fibroïne, sericine, degumming, zijde.