Voorkeurstest

Voorkeurstest is een onderzoeks- of evaluatiemethode die gericht is op het achterhalen van de keus of voorkeuren van respondenten tussen verschillende stimuli, producten of opties. Het doel is inzicht te krijgen in welke optie men prefereert en in welke volgorde opties mogelijk geliefd zijn, zodat men draagvlak, acceptatie of marktpotentieel kan beoordelen. De methode wordt toegepast in marktonderzoek, consumentenpsychologie, human-computer interaction en productontwerp.

Veelvoorkomende uitvoeringsvormen zijn paired comparison (parenvergelijking tussen twee opties), multi-alternative forced choice (MAFC) en ranking. Bij paired comparison kiest een respondent steeds de voorkeursoptie tussen twee items. MAFC laat de respondent kiezen uit meerdere opties of geeft een rangorde. Bij ranking rangschikt de respondent de opties volgens voorkeur. De verkregen data kunnen descriptief worden samengevat of statistisch worden geanalyseerd met modellen zoals Bradley–Terry of logistische regressie om relatieve voorkeuren of kans op keuze te schatten.

Toepassingsgebieden zijn onder meer smaak- en geurtesten, evaluatie van productkenmerken, designbeoordeling en gebruikerservaring van interfaces. Het resultaat kan worden gebruikt om producten te ontwerpen die beter aansluiten bij voorkeuren of om beslissingsprocessen te modelleren.

Let op beperkingen: voorkeuren zijn vaak contextafhankelijk en kunnen beïnvloed worden door volgorde, framing of sociale wenselijkheid. De data zijn doorgaans ordinaal, wat de interpretatie beperkt en aanvullende analyses vereist. Een zorgvuldige onderzoeksopzet en randomisatie zijn cruciaal.

Zie ook: smaaktest, conjoint analysis, evaluatietests, paired comparison.