Verticaal

Verticaal is een woord dat gebruikt wordt om een richting of uitlijning aan te duiden die loodrecht staat op de horizon. Het sluit aan bij de richting van de zwaartekracht en wordt vaak gezien als de opwaarts–daalkant van een vlak of ruimte. In de meetkunde spreken we van verticale lijnen en vlakken wanneer ze parallel zijn aan de verticale as en loodrecht staan op een horizontale lek. In een driedimensionale ruimte wordt de verticale as meestal geassocieerd met de richting langs de zwaartekracht.

Toepassingen van het concept zijn onder meer te vinden in bouw, ontwerp en navigatie. Bij constructies geven verticale elementen zoals kolommen en pilaren stabiliteit en ritme; bij architectuur en interieurontwerp dragen verticale lijnen bij aan een gevoel van hoogte. In lay-out en typografie kan verticale uitlijning of verticale tekst voorkomen in specifieke dispatcher-scenario’s of in Oostaziatische scripts, waarin tekst verticaal kan worden georiënteerd. In kaarten en cartografie kan men wegen en hoogtes langs de verticale richting weergeven.

Etymologie: verticaal komt via het Franse vertical van het Latijnse verticalis. Het woord is verweven met andere talen waarin vergelijkbare termen met dezelfde betekenis voorkomen, en is in het gebruik in het Nederlandse taalgebied algemeen gangbaar voor zowel objecten als concepten die loodrecht op een referentievlak staan.

Zie ook: horizontaal, as, asrichting.