Vallenpreventie

Vallenpreventie is het samenhangende geheel van maatregelen dat bedoeld is om vallen en valgerelateerde verwondingen te voorkomen bij mensen met een verhoogd risiconiveau, met name ouderen. Het omvat preventie op individueel niveau, in zorginstellingen en in de gemeenschap en richt zich op fysieke, omgevings- en gedragsfactoren.

Belangrijke risicofactoren zijn leeftijdgerelateerde veranderingen in balans en spierkracht, duizeligheid, polyfarmacie, visus- en gehoorproblemen, cognitieve achteruitgang, chronische aandoeningen en omgevingsrisico’s zoals slechte verlichting, tapijt of losse kabels in huis.

Vallenpreventie begint met screenen en beoordelen van het valrisico. Dit gebeurt aan de hand van anamnese naar eerdere valpartijen, bevindingen uit lichamelijk onderzoek en rapporten van familie of zorgverleners. Doelgerichte tests, zoals de timed up and go of balans- en loopoefeningen, kunnen helpen bij de inschatting van risico’s. Daarnaast worden medicatiegebruik en visuscondities beoordeeld.

De aanpak van vallenpreventie is meestal multifactorieel en op maat. Belangrijke onderdelen zijn: oefenprogramma’s gericht op balans, kracht en wendbaarheid; veilige woningaanpassingen zoals trapleuningen, betere verlichting en vrijmaken van struikelgevaren; medicatiebeoordeling en verzachting van bijwerkingen; correctie van visus en het gebruik van passende hulpmiddelen als looprekken of een rollator; en voorlichting en coaching aan patiënten en verzorgers.

In de praktijk vindt vallenpreventie plaats in huisartsenpraktijken, ziekenhuizen, verpleeghuizen en in de wijkzorg. Uit onderzoek blijkt dat multifactoriële programma’s, die oefening combineren met omgeving en medicatiebeheer, de kans op vallen en valgerelateerde letsels kunnen verminderen, vooral bij oudere personen met verhoogd risico.