VEGFsignalering

VEGF-signaleringspad verwijst naar de moleculaire cascades die optreden wanneer het vascular endothelial growth factor (VEGF) bindt aan zijn receptoren op endotheelcellen, en zo angiogenese, vasculogenesis en aanpassing van de vasculaire permeabiliteit reguleert. VEGF-A is de belangrijkste isoform; VEGF-B, -C en -D spelen aanvullende rollen, waarbij VEGF-C en VEGF-D vooral betrokken zijn bij lymfogeen (lymphangiogenese) via VEGFR-3.

De belangrijkste receptoren zijn VEGFR-1 (FLT1), VEGFR-2 (KDR/Flk-1) en VEGFR-3 (FLT4). VEGF-A bindt primair aan VEGFR-2, terwijl VEGFR-1 een modulerende functie kan hebben. Receptoren vormen dimers en ondergaan tyrosinefosforylatie; co-receptoren zoals neuropilinen (NRP-1, NRP-2) verbeteren de signaalgetrouwheid. Signaaltransductie omvat belangrijke routes zoals PI3K/AKT (celoverleving en NO-synthese via eNOS), PLCγ/PKC (Ca2+-signaal en cytoskeletverandering) en Ras/RAF/MEK/ERK (celproliferatie), evenals MAPK- en integrinegerelateerde paden die migratie en remodelling stimuleren.

VEGF-signalering heeft diverse fysiologische functies, waaronder embryonale vasculogene ontwikkeling, postnatale vasculaire onderhoud, weefselreparatie en regulatie van bloed- en lymfevaten. Het verhoogt ook de vascular permeability, wat bijdraagt aan edema en inflammatoire responsen.

Pathologisch speelt VEGF een cruciale rol in tumorangiogenese en in oogziekten zoals leeftijdsgebonden maculadegeneratie en diabetische retinopathie, waar ongecontroleerde angiogenese schadelijk is. Therapeutisch wordt VEGF veelal geblokkeerd met anti-VEGF-therapie (bijv. bevacizumab, ranibizumab, aflibercept) of door receptortyrosinekinase-inhibitors die VEGFR blokkeren.

Bijwerkingen van VEGF-gerichte therapieën kunnen hypertensie, thromboembolische gebeurtenissen en verminderde wondgenezing zijn, wat aandacht vereist bij klinisch gebruik.