Toepasselijk

Toepasselijk is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iets relevant is voor een bepaalde situatie of dat iets van toepassing is onder specifieke omstandigheden. Het legt de nadruk op geschiktheid en pertinentie, vaak in formele of juridische contexten, eerder dan op louter mogelijkheid.

Etymologisch is toepasselijk afgeleid van het werkwoord toepassen, met het achtervoegsel -lijk. Een verwante term is toepasbaar, dat vaker verwijst naar praktische uitvoerbaarheid of toepasbaarheid in de praktijk. Het zelfstandig naamwoord toepasselijkheid (of toepasbaarheid) verwijst naar de mate waarin iets van toepassing of relevant is.

Gebruik en nuances: toepasselijk wordt veel gebruikt in wetten, regels en argumentatie. Voorbeelden: “De clausule is toepasselijk op dit contract.” of “Het argument is toepasselijk voor dit geval.” In minder formele taal kan men ook zeggen dat iets “van toepassing” is, maar niet alle gevallen vereisen de scherpere nuance van toepasselijk. Tegengestelde vormen zijn “niet toepasselijk” of “niet van toepassing,” wat aangeeft dat iets geen relevante of geldige werking heeft in de gegeven situatie. Synoniemen zijn onder meer relevant en pertinent, hoewel deze woorden soms een iets ruimere of andere nuance dragen.

Verwante begrippen en varianten: toepasselijkheid (of toepasbaarheid) verwijst naar de mate van toepasbaarheid; toepasselijker en toepasselijkst zijn de ovk door vervoegde vormen. Toepasselijk blijft een formeel, enigszins jargonachtig woord dat frequent voorkomt in juridische en academische contexten.