Temperatuurdoelen

Temperatuurdoelen zijn afgesproken of gewenste grenzen voor de opwarming van de aarde op lange termijn, meestal uitgedrukt als een maximum stijging van de mondiale gemiddelde temperatuur ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Het doel is om de risico’s van klimaatverandering te beperken, zoals extreme weersomstandigheden, zeespiegelstijging en schade aan ecosystemen.

Het bekendste voorbeeld komt uit het Parijsakkoord, dat stelt dat de opwarming “veel beneden 2°C” moet blijven en idealiter beperkt tot 1,5°C. Om dit te bereiken is een snelle en forse vermindering van broeikasgasemissies nodig, gecombineerd met maatregelen op het gebied van aanpassing en technologische ontwikkeling. De doelstellingen zijn bedoeld als wereldwijde richting, maar vragen ook om nationale en regionale invullingen.

Metingen en interpretatie van temperatuurdoelen hangen samen met mondiale temperatuurmetingen en referenties. De globale temperatuur wordt berekend als anomalie ten opzichte van een vastgesteld pre-industriëel referentiepunt. Er bestaan onzekerheden in meetmethoden en modellen, en verschillende emissiescenario’s tonen wat er nodig is om binnen een gekozen doel te blijven.

Praktisch leidt een temperatuurdoel tot nationale plannen en beleidsinstrumenten die emissies moeten verminderen, zoals energietransitie, woning en industrie, mobiliteit en landgebruik. Veel landen zetten netto nul uitgaven voor de middellange termijn, waarmee het resterende koolstofbudget in lijn met het doel wordt gebracht.

Kritiek en uitdagingen omvatten de noodzaak van snelle systemische veranderingen, regionale verschillen en onzekerheden over tijdshorizons en haalbaarheid van 1,5°C. Desalniettemin blijven temperatuurdoelen een centraal gezichtspunt in internationale klimaatpolitiek en nationale planning.