Tekenargumenten

Te kenargumenten, in de logica en retorica vaak aangeduid als tekenargumenten, zijn inductieve redeneringen waarin een conclusie wordt getrokken op basis van een teken of indicator. Een teken is een waarnembaar kenmerk, patroon of gebeurtenis dat in de meeste gevallen samenhangt met een bepaalde toestand of uitkomst. Door het teken te koppelen aan de beoogde conclusie wordt aangenomen dat de conclusie waarschijnlijk geldt wanneer het teken aanwezig is.

Een tekenargument volgt doorgaans de structuur: teken S aanwezig; S is een indicatie van conclusie C; daarom is C waarschijnlijk. Voorbeelden zijn informeel: als er rook is (teken), dan is er waarschijnlijk vuur (conclusie). In medische, wetenschappelijke of technische contexten kan een teken ook een statistische aanwijzing zijn, zoals een specifieke biomarker of een patroon in data dat geassocieerd is met een diagnose of uitkomst.

Kernpunten voor beoordeling zijn de betrouwbaarheid en de sterkte van het teken. Belangrijk zijn factoren zoals hoe vaak het teken voorkomt bij de conclusie (gevoeligheid), hoe vaak het teken ook voorkomt zonder de conclusie (specificiteit), en de mogelijkheid van alternatieve oorzaken. Signalen kunnen ook valse positieven opleveren; daarom moeten tekenargumenten volgens de beschikbare base-rate en context worden geëvalueerd.

Vergeleken met causaliteitsredenering benadrukken tekenargumenten vooral correlatie en waarschijnlijkheid in plaats van directe oorzakelijkheid. Ze zijn nuttig voor snelle oordelen en besluitvorming, maar vereisen voorzichtigheid en transparantie over de mate van onzekerheid en de kwaliteit van het teken.

Zie ook: inductief redeneren, argument uit signaal, statistische redenering.