Stilgestaan

Stilgestaan is het voltooid deelwoord van het Nederlandse werkwoord stilstaan, dat letterlijk betekent stoppen met bewegen of in een toestand van stilstand verkeren. Het beschrijft zowel fysieke stilstand (een voertuig of mens die niet verder beweegt) als een figuurlijke pauze of verstopping in een proces, activiteit of situatie. Het woord bestaat uit stil (stil, rust) en staan (om ergens op te hangen of te blijven).

In gebruik is stilstaan meestal intransitief, en in de voltooide tijd wordt vaak het hulpwerkwoord zijn gebruikt. Voorbeeld: Het verkeer is stilgestaan door een ongeluk. In de onvoltooide of onvoltooide verleden tijd kan men zeggen: Het verkeer stond stil. Het begrip staat nauw verwant aan stilstand, wat een toestand of situatie van stilling aanduidt, en aan stilleggen, wat actief ophouden of onderbreken van activiteiten betekent. De uitdrukking tot stilstand komen verwijst naar het proces waarbij iets geleidelijk tot stilstand komt.

Toepassingsgebieden zijn onder meer verkeer en transport (auto’s, treinen, vliegtuigen die tot stilstand komen), arbeid en productie (productie stilleggen of tijdelijk stilstaan), en alledaagse situaties waarin beweging of voortgang op een bepaald moment ophoudt. Stilgestaan kan zowel letterlijk als figuurlijk worden gebruikt, afhankelijk van de context.

Zie ook: stilstand, stilleggen, tot stilstand komen. Voorbeelden in het Nederlands illustreren hoe iets of iemand letterlijk kan stoppen met bewegen of hoe een activiteit tijdelijk op pauze gaat.