Spiegelbeeld

Spiegelbeeld is een term uit het Nederlands die verwijst naar het beeld dat ontstaat wanneer licht van een voorwerp terugkaatst door een spiegel. In de klassieke optica bepaalt een spiegelbeeld de richting en vorm van het waargenomen beeld via de wet van reflectie: het invallende lichtstralenniveau maakt gelijke hoeken met de normaal van de spiegel. In een vlakke spiegel is het beeld virtueel, dat wil zeggen dat het niet daadwerkelijk achter de spiegel bestaat maar optisch lijkt te gebeuren achter het spiegeloppervlak. Het beeld is rechtop ten opzichte van het voorwerp, en het is lateraal gespiegeld: links en rechts zijn omgekeerd ten opzichte van het echte object. Het object en het beeld bevinden zich op gelijke afstand van de spiegel.

Naast vlakke spiegels bestaan er gebogen spiegels, zoals concave en convex spiegels. Bij deze spiegels varieert het beeld afhankelijk van de afstand tussen object en spiegel. Een concave spiegel kan zowel een reëel als een virtueel beeld produceren, met variabele grootte en oriëntatie afhankelijk van de objectafstand ten opzichte van de brandpunt. Een convex spiegel geeft doorgaans een virtueel, verkleind beeld dat achter de spiegel lijkt te liggen. Spiegels kunnen ook leiden tot vergroting of verkleining en tot omkering van het beeld bij specifieke omstandigheden.

In de psychologie en ethologie verwijst spiegelbeeld vaak naar de spiegeltest, een methode om zelfherkenning te onderzoeken. Bij mensen verschijnt zelfherkenning doorgaans vanaf de peuterperiode; bij andere dieren komt het vermogen tot variatie voor, en de test heeft geleid tot inzichten over cognitie en zelfbewustzijn.

Het woord spiegelbeeld wordt ook figuurlijk gebruikt om een exacte kopie of een schetsmatige weergave van iets te beschrijven, bijvoorbeeld als metafoor voor een zorgvuldig afgetekende simulatie van de werkelijkheid.