Sociaalinstitutionele

Sociaal-institutionele verwijst naar het domein van sociale instellingen en de wijze waarop samenlevingen het gedrag van mensen reguleren via formele regels, normen en praktijken. Het begrip benadrukt de verwevenheid van menselijke handelingen met gevestigde structuren zoals wetten, beleid, organisaties en inkomensvoorzieningen, en hoe deze structuren kansen, beperkingen en verwachtingen creëren.

Sociale instellingen omvatten onder meer gezin, onderwijs, zorg en welzijn, arbeidsmarkt, huisvesting, religie en rechtspraak, maar ook overheidsinstellingen en maatschappelijke organisaties. Het gaat om zowel formele organisaties als informele normen en routines die sociaal handelen sturen en versterken. De term wordt gebruikt in sociologie, politologie en sociale beleidswetenschap om te analyseren hoe instituties gedrag sturen, wat hun legitimatie geeft en hoe ze veranderen bij demografische, economische of technologische verschuivingen.

Analytisch zien sociaal-institutionele benaderingen onder meer theorieën over institutionalisering, padafhankelijkheid en governance. Binnen de politieke en sociale wetenschappen worden verschillende vormen van institutionalisme onderscheiden, zoals historisch institutionalisme en sociologisch institutionalalisme, die beide nadruk leggen op hoe collectieve praktijken worden vastgelegd en reproduceerbaar blijven.

Voorbeelden: de organisatie van ouderenzorg, het pensioenstelsel, kinderopvangbeleid, woningtoewijzing, en de toegang tot gezondheidszorg. Het begrip helpt bij het begrijpen van beleidsvorming, hervormingen en de interactie tussen individuele keuzes en collectieve structuren.