Raadpleegbare

Raadpleegbaar is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat beschrijft dat informatie, documenten of bronnen kunnen worden geraadpleegd door gebruikers. De term wordt vaak gebruikt in archieven, bibliotheken, overheidsportalen en onderzoeksomgevingen om aan te geven dat materiaal toegankelijk is voor inzage, inspectie of verificatie. Raadpleegbaar betekent vaak dat men de inhoud kan zien of doorzoeken, maar het zegt niets vanzelf over gebruiksrechten of reproduceren.

In praktijk kan raadpleegbaarheid variëren. Materialen kunnen volledig online en doorzoekbaar zijn (bijvoorbeeld digitale archiefinventarissen of wetten), of slechts gedeeltelijk raadpleegbaar (bijvoorbeeld inzien van kopieën op verzoek of in een studiezaal, met beperkingen). Juridische en privacyregels kunnen daarbij grenzen stellen; sensitive gegevens kunnen geredigeerd of afgeschermd zijn. Raadpleegbaar is dus niet hetzelfde als vrij te kopiëren of hergebruiken.

Belangrijke factoren die de raadpleegbaarheid beïnvloeden zijn onder meer duidelijke metadata, beschrijvende samenvattingen, stabiele verwijzingen (permanente URL’s), en een gebruiksvriendelijke interface met goedezoekmogelijkheden. Digitale raadpleegbaarheid vergroot de vindbaarheid, terwijl naleving van toegankelijkheidsnormen ervoor zorgt dat ook mensen met diverse beperkingen de informatie kunnen raadplegen. Langetermijnbeheer van bestanden en digitale bewaring dragen eveneens bij aan blijvende raadpleegbaarheid.

Veelvoorkomende contexten: overheidsdocumenten die publiek raadpleegbaar zijn via portals; wetgeving die online in te zien is; en archieven of bibliotheken waar inventarissen en collecties raadpleegbaar zijn, al dan niet afhankelijk van bepalingen over inzage en privacy. Raadpleegbaarheid faciliteert onderzoek, verantwoording en transparantie, zonder automatisch open licenties te garanderen.