Q10waarden

Q10waarden, oftewel Q10-waarden, is een dimensieloze factor die aangeeft hoe de snelheid van een biologisch of chemisch proces verandert bij een temperatuurstijging van 10 graden Celsius. De Q10-waarde wordt vaak gebruikt in biologie, ecologie en microbiologie om de temperatuurgevoeligheid van aflopende of vergrotende reacties te kwantificeren.

De Q10-waarde wordt berekend met de formule Q10 = R(T+10) / R(T), waarbij R(T) de snelheid van het proces is bij temperatuur T. Een Q10 van 2 betekent bijvoorbeeld dat de proces­snelheid verdubbelt bij een temperatuurstijging van 10°C. Om een proces te illustreren: als de snelheid bij 20°C 5 eenheden/tijd is en bij 30°C 10 eenheden/tijd, is Q10 gelijk aan 2.

Veelvoorkomende waarden liggen doorgaans tussen ongeveer 2 en 3 voor veel biochemische processen, maar waarden kunnen variëren van circa 1,5 tot 3,5 of hoger afhankelijk van het soort proces en de omstandigheden. Een hogere Q10 duidt op een grotere temperatuursensitiviteit; een lage Q10 op minder gevoeligheid.

Toepassingen van Q10waarden omvatten het modelleren van metabolische snelheden, microbiële groei, plantenfysiologie en ecologische prestaties onder verschillende klimaatcondities. Ze bieden een eenvoudige manier om temperatuurinvloeden te vergelijken en extrapolaties te maken tussen temperaturen binnen een beperkt bereik.

Beperkingen bestaan eronder meer in dat Q10 niet constant blijft over brede temperatuurreeksen en kan wijzigen door pH, substraatconcentratie, ionsterkte en andere factoren. In extreme temperatuurgebieden kan Q10 teruglopen of sterk variëren. De Q10-waarde is gerelateerd aan de Arrhenius-vergelijking en kan worden afgeleid uit de activeringsenergie Ea.