Proteïnurie

Proteïnurie is de aanwezigheid van abnormaal veel eiwit in de urine. Normaalverliezen de nieren weinig eiwit via de urine; bij proteïnurie is dit hoger dan gebruikelijk. Het is meestal geen ziekte op zich maar een teken dat ergens in het kanaal van de urinewegen of de nieren iets mis kan zijn. De detectie gebeurt vaak met een urinetest, bijvoorbeeld een dipstick, en kan worden gekwantificeerd met de albumine-creatinineratio (ACR) of een 24-uurs urineverzameling.

Proteïnurie kan tijdelijk zijn of chronisch aanwezig. Bij microalbuminurie bedraagt de hoeveelheid albumine in urine meestal 30-300 mg per dag; bij macroproteinurie is dit meer dan 300 mg per dag. Dipstick-tests reageren vooral op hogere eiwitconcentraties en zijn minder betrouwbaar voor microalbuminurie.

Oorzaken worden onderverdeeld in glomerulair (de filtratiebarrière beschadigd, zoals bij diabetes mellitus, hypertensiegerelateerde nefropathie, glomerulonefritis), tubular (verminderde reabsorptie van eiwitten, bijvoorbeeld Fanconi-syndroom), en overflow of overproductie (bijvoorbeeld myeloom, andere proliferatieve aandoeningen). Transiente proteïnurie kan optreden bij koorts, uitdroging, intensieve inspanning of zwangerschap. Orthostatische proteïnurie verschijnt vooral bij jongeren en verdwijnt meestal na rust.

Diagnose en beoordeling omvatten herhaalde urineonderzoeken met kwantificatie (ACR of 24-uurs), bloedonderzoek naar nierfunctie en mogelijk screening op onderliggende aandoeningen zoals diabetes en hypertensie. In sommige gevallen zijn beeldvorming of een nierbiopt vereist om de oorzaak vast te stellen.

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en op bescherming van de nierfunctie. Controleren van de bloeddruk en het gebruik van ACE-remmers of ARB’s kunnen proteïnurie verminderen. Leefstijlaanpassingen, glycemische controle bij diabetes en voortgezet monitoring zijn belangrijk. De prognose varieert; aanhoudende proteïnurie vergroot het risico op CKD-progressie en cardiovasculaire aandoeningen.