Productdegradatie

Productdegradatie is het proces waarbij de kwaliteit en bruikbaarheid van een product afnemen met de tijd als gevolg van chemische, fysische en biologische processen. Het begrip beschrijft degradatie van smaak, geur, textuur, kleur, werkzaamheid of veiligheid, afhankelijk van het producttype en de gebruikte verpakking en opslagomstandigheden.

De belangrijkste oorzaken zijn chemische afbraak zoals oxidatie, hydrolyse en racemisatie; fysische veranderingen zoals kristallisatie, faseverandering of textuurverval; en microbiologische aantasting door schimmels, gisten en bacteriën. Deze processen worden sterk beïnvloed door omgevingstemperatuur, vochtgehalte, zuurstofniveaus, licht en pH, evenals wateractiviteit en consumentenhandelingen.

Afhankelijk van het product kan degradatie leiden tot onveiligheid, verminderd consumentenvertrouwen en economische verliezen. In voedsel en dranken is het vaak zichtbaar als verkleuring, ranzigheid of smaakverlies. In farmaceutische producten kan degradatie de werkzaamheid of veiligheid beïnvloeden. Bij polymeren en kunststofmaterialen treden veroudering en verlies van mechanische eigenschappen op.

Beoordeling van productdegradatie omvat het bepalen van de houdbaarheidsduur of 'best before'-data, sensorische testen, chemische markers en microbiologische controles. In de industrie worden versnelde verouderingstesten (bij hogere temperaturen) en levensduurmodellen (zoals Arrhenius-analyses) gebruikt om prognoses te maken.

Beheersing van degradatie gebeurt via kwaliteitscontroles, stabilisatoren en antioxidanten, bescherming door verpakking (barrière, vacuüm, MAP), controle van opslagcondities en supply chain-rotatie. Verduurzaming en traceerbaarheid dragen bij aan duurzaamheidsdoelstellingen en consumentenveiligheid.