Prioriteitsroutes

Prioriteitsroutes zijn verkeersroutes die expliciet prioriteit krijgen in het beheer en de aansturing van het verkeer binnen een transportnetwerk. Het begrip wordt vooral toegepast in Nederlandse infrastructuur- en veiligheidsplanning, maar de basisgedachte komt ook in andere landen voor onder vergelijkbare benamingen.

Het doel van prioriteitsroutes is het waarborgen van beschikbaarheid en doorstroming voor cruciale functies. Dit omvat hulpdiensten, vitale logistiek, openbaar vervoer en evacuaties. Door routes aan te wijzen waar mogelijk, kunnen respons- en leveringsactiviteiten sneller verlopen en kunnen congesties in kritieke momenten worden beperkt.

Hoe prioriteitsroutes worden vastgesteld, gebeurt meestal op basis van meerdere criteria. Belangrijke factoren zijn de kwaliteit en capaciteit van de weg, de verbindingen met knooppunten zoals ziekenhuizen, brandweerkazernes en logistieke centra, de betrouwbaarheid van reistijden, en de veerkracht van de route bij incidenten. Ook de mogelijkheid tot aanpassingen in de verkeersleiding, zoals variabele signalering en slimme routing, speelt een rol.

De uitvoering vindt plaats via signage, speciale verkeersregelingsmaatregelen en verkeersmanagement. Voorbeelden zijn bus- en vrachtprioriteit in verkeerslichten, het vrijhouden van rijvakken en dynamische route-aansturing in samenwerking tussen gemeenten, provincies en nationale autoriteiten zoals Rijkswaterstaat. Regelmatig wordt er geëvalueerd en bijgewerkt na incidenten of wijzigingen in het netwerk.

Toepassingsgebieden zijn onder meer nood- en veiligheidsplanning, rampenbestrijding, grootschalige evenementen en het verbeteren van de betrouwbaarheid van vitale nuts- en logistieke ketens. Priotoriteitsroutes kunnen per regio verschillen en worden afgestemd op lokale behoeften.