Plooiën

Plooiën is het meervoud van plooi, een vouw of creasing in een flexibel materiaal of in gesteente. Het woord wordt in verschillende vakgebieden gebruikt en heeft daardoor verschillende maar gerelateerde betekenissen. In het Nederlands verwijst plooiën doorgaans naar kleinschalige of grootschalige vouwen die ontstaan door buiging of vouwen van materialen of lagen.

In de textiel- en modewereld verwijzen plooiën naar geplooide structuren in stof. Een plooi ontstaat door vouwen die vaak vastgezet worden met naaien, stomen of persen, zodat de plooivorm behouden blijft. Plooiën kunnen permanent zijn of tijdelijk, en worden toegepast om volume, vorm of decoratie aan kledingstukken zoals rokken, blouses, jassen en jurken te geven. Veelvoorkomende typen zijn enkelvoudige plooi, dubbele plooi en boxplooi, die variëren in hoe de stof zich samenkomt en how de plooien uitkomen.

In de geologie duidt plooi op een structuur die is gevormd door buiging van gesteente onder druk. Door compressie langs gesteenteondergronden ontstaan plooiende lagen, waarbij de gesteentelagen langs elkaar veranderen. Geologische plooiën kunnen leiden tot anticlines (hoek waarin lagen omhoog buigen) en synclines (lijnen waarin lagen naar beneden buigen). Deze plooien zijn kenmerkend voor bergbouw en staan centraal in structurele geologie, omdat ze informatie geven over de tectonische geschiedenis en de krachten die het aardoppervlak hebben gevormd.

Samengevat verwijst plooiën naar vouwen in zowel textiel als gesteente, waarbij de vorming het gevolg is van buiging onder druk en vastzetting van de plooi in het materiaal of de structuur.