Periferaalistische

Periferaalistische is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat gebruikt wordt om een benadering, stroming of esthetiek te beschrijven die de focus legt op periferie, randen of marginale verschijnselen in plaats van op centrale posities of kernpunten. Het kan voorkomen in onder meer sociologie, geografie, cultuurstudies en filosofie, waar aandacht wordt gevraagd voor wat aan de randen gebeurt in plaats van wat in het midden ligt.

Etymologie en betekenis: het begrip is afgeleid van perifere/ periferaal (periferie, rand) en het achtervoegsel -aal, gecombineerd met het suffix -istisch dat een school van denken of een aanpak aanduidt. De combinatie periferaalistisch duidt dus op een manier van kijken of werken die periferie centraal stelt als object van studie, waardering of creativiteit. In de Nederlandse taal wordt periferaalistische meestal gebruikt in combinatie met een zelfstandig naamwoord, bijvoorbeeld periferaalistische stroming of periferaalistische benadering.

Context en gebruik: periferaalistische benaderingen richten zich op de dynamiek in randgebieden, marginale gemeenschappen en fringe- of buitengebieden, waar vaak andere sociale, economische of culturele systemen bestaan dan in de stedelijke of centrale zones. In kunst en cultuur kan periferaalistische esthetiek werken of stemmen uit de periferie benadrukken. In de geografie kan het verwijzen naar studies die periferie niet beschouwen als achterblijvend, maar als een bron van unieke praktijken en kennis.

Kritiek en discussie: het begrip is niet altijd strikt gedefinieerd en kan overlappen met termen als periferie, marginalisatie en randanalyses. Soms wordt gewaarschuwd voor te romantiserende of essentialistische opvattingen over de perifere zones; het label kan bovendien vrijblijvend worden toegepast afhankelijk van disciplinaire context.

Zie ook: periferie, perifere zone, marginalisatie, centraal bestuur, periferale studies.