Paulingwaarden

Paulingwaarden, in het Nederlands vaak aangeduid als de Pauling-electronegativiteitswaarden, verwijzen naar de electronegativiteitsschaal ontwikkeld door Linus Pauling. Electronegativiteit is een maat voor het vermogen van een atoom om gedeelde elektronen in een chemische binding naar zich toe te trekken. De Pauling-waarden worden toegekend aan elementen en vormen een relatieve maatstaf die veel gebruikt wordt bij het beschrijven van bindingen en chemische reacties.

De schaal is gebaseerd op experimentele gegevens over bindingsenergieën. Pauling vergeleek de bindingsenergieën van A–B met die van A–A en B–B en gebruikte deze verschillen om de relatieve elektronegativiteiten van paren elementen te schatten. De waarden zijn niet absoluut maar geven de relatieve trek naar elektronen weer. In de praktijk lopen de Paulingwaarden van ongeveer 0,7 voor de minste elektronegatieve elementen tot ongeveer 3,98 voor fluor. Voor enkele populaire voorbeelden: waterstof 2,20; koolstof 2,55; stikstof 3,04; zuurstof 3,44; fluor 3,98.

Toepassingen van de Paulingwaarden zijn onder meer het inschatten van de polaire aard van bindingen, het beoordelen van de aard van bindingen (ionisch versus covalent) en het geven van een vereenvoudigd begrip van moleculaire eigenschappen zoals oplosbaarheid en intramoleculaire polariteit. Ze dienen als een handig hulpmiddel in onderwijs en snel chemisch redeneren, maar ze zijn geen absolute maatstaf.

Beperkingen bestaan eruit dat elektronegativiteit afhangt van context, omgeving en toestand van het element. De Paulingwaarden zijn daardoor een praktische maar benaderende maat. Voor meer precisie gebruiken chemici vaak andere schalen, zoals Mulliken of Allred-Rochow, of quantum-chemische beschrijvingen.