PENleiding

PENleiding is een term uit de elektriciteitsinstallaties die verwijst naar de gecombineerde aardingsgeleider en neutraleleider, often aangeduid als PEN (Protective Earth and Neutral). In systemen die TN-C of TN-C-S genoemd worden, dient de PEN-geleider zowel als terugkeerweg voor de stroom als als beschermingsaard.

In een TN-C-systeem is de PEN-geleider vanaf de transformator tot aan een scheidingspunt een enkele geleider die zowel N als PE vervult. Zodra de installatie daarna verder gaat, wordt de PEN-geleider gesplitst in aparte PE- en N-geleiders die de downstream circuits voorzien. In een TN-C-S-systeem (ook wel PME genoemd in sommige regio’s) wordt dezelfde combinatie gebruikt tot aan de service- of hoofdverdeelinrichting, waarna PE en N als aparte geleiders verder gaan.

Veiligheid en werking: de PEN-geleider voert normaal gesproken de terugstroom en zorgt voor de aardverbinding. Bij fault-situaties kan hij echter ook aardfoutstromen dragen. Een slechte of verbroken PEN-geleider kan leiden tot verhoogde spanningen op metalen delen die voor het publiek toegankelijk zijn, of tot onbedoelde blootstelling aan neutraalpotentiaal, wat schokgevaar oplevert. Om veiligheid te waarborgen moet de scheiding van PEN naar PE en N zorgvuldig plaatsvinden op een hoofd-aarde- en neutraleterminal of in de servicekast, en correct worden onderhouden.

Standaarden en gebruik: het gebruik van PEN wordt geregeld door nationale en regionale elektrotechnische codes. In Europa worden TN-C en TN-C-S beschreven binnen de IEC 60364-reeks; in Nederlandse installaties is NEN 1010 een toetsingskader. In moderne installaties komt PEN steeds minder voor, met de voorkeur voor volledig gescheiden PE en N of PME-systemen.