Oppervlaktedetail

Oppervlaktedetail, in Dutch usage often translated as surface detail, verwijst naar de microscopische geometrie en textuur van een vaste oppervlakte. Het beschrijft hoe een oppervlak afwijkt van een ideaal vlak en omvat kenmerken zoals ruwheid (roughness), golvigheid (waviness) en textuur of lay. Het detailniveau van een oppervlak bepaalt onder meer wrijving, slijtage, afdichting, hechting, optische weerkaatsing en zelfs de tastzin.

Het begrip omvat zowel 2D- als 3D-kenmerken. Bij 2D- of profielmetingen gaat ruwheid vaak gepaard met parameters als Ra (gemiddelde ruwheid), Rq (wortelgemiddelde kwadratische ruwheid) en Rz (hoogteverschil tussen hoogste piek en diepste val). Bij 3D- of areale metingen worden termen gebruikt als Sa, Sq en Sz, die respectievelijk overeenkomen met oppervlaktemoeweken, kwadratische ruwheid en maximale hoogte van het oppervlak. Een onderscheid wordt gemaakt tussen ruwheid (kleinere, microscopische oneffenheden), golvigheid (grotere, langer rekendeonafhankelijke oneffenheden) en textuur (microstructuur die door bewerking en materiaalkeuze wordt bepaald). Lay verwijst naar de oriëntatie van oppervlaktekenmerken.

Metingen worden uitgevoerd met verschillende technieken, zoals stylusprofielmeting, optische profilometrie (bijv. confocale, interferometrie) en getypeerde microscopie (bijv. AFM voor nanoschaal). Standaarden zoals ISO 4287/4288 (ruwheidsparameters) en ISO 25178 (areale ruwe oppervlaktematen) geven definities en testmethoden. Het begrip wordt breed toegepast in productie, werktuigbouw, coatingtechnologie, tribologie, precisie-elektronica en biomedische implantaten, waar controle van oppervlaktekwaliteit de functionele prestaties beïnvloedt.