NMDAAntagonisten

NMDA-antagonisten zijn stoffen die de NMDA-receptor blokkeren, een subtype van ionotrope glutamaatreceptoren in het centrale zenuwstelsel. Deze receptoren spelen een rol bij excitatoire neurotransmissie en synaptische plasticiteit. NMDA-antagonisten kunnen op verschillende manieren werken: competitieve blokkering van het glutamaatbindingsite, verstoring van de glycine- of D-serine co-agonistwerking, of niet-competitieve blokkade van het kanaal waardoor ionenstroming wordt verminderd.

Bij veel antagonisten is er sprake van open-kanaalblok of niet-competitieve blokkade: ze remmen de receptoractiviteit onafhankelijk van glutamaatbinding. Hierdoor nemen calcium- en natriuminstroom af en wordt neuronale excitatie verminderd. De receptor vereist normaal gesproken glutamaat en een co-agonist; antagonisten verstoren één van deze stappen of blokkeren het kanaal zelf.

Toepassingen variëren van anesthesie en analgesiëring tot behandeling van neurodegeneratieve aandoeningen en onderzoek naar depressie. Ketamine is een bekend NMDA-antagonist dat als dissociatief anestheticum werkt. Memantine wordt gebruikt bij de ziekte van Alzheimer en fungeert als een matige open-kanaalblokker. Andere middelen zoals amantadine en dextromethorfan worden eveneens genoemd, met uiteenlopende klinische toepassingen.

Bijwerkingen kunnen dissociatieve ervaringen, cognitieve verstoringen en hallucinaties omvatten. Er is potentieel voor misbruik en interacties met andere centrale-systeemdepressiva. Verantwoord gebruik en regulering zijn daarom belangrijk.

Voorbeelden: ketamine, memantine, amantadine, dextromethorfan en PCP (phencyclidine).