Milieukritiek

Milieukritiek is een vakgebied binnen de literatuur- en cultuurwetenschappen dat zich richt op de verbeelding, representatie en betekenis van milieu en ecologische kwesties in teksten en mediavormen. Het onderzoekt hoe cultuurproducten natuur, landschap, dier en klimaat voorstellen, en hoe deze voorstellingen maatschappelijke verhoudingen, macht en ideologie versterken of ter discussie stellen.

De discipline groeit uit de ecocritiek, die in het Westen in de jaren negentig opkwam en zich richt op de relatie tussen menselijke cultuur en het niet-menselijke milieu. In het Nederlands- en Vlaams-spreken landschap vertaalt miliejukritiek deze concepten naar lokale en regionale literatuur, media en beeldende kunst, en voegt het aandacht toe voor specifieke historische, sociale en politieke contexten.

Methoden en theoretische invalshoeken variëren, waarbij tekstanalyse (close reading) wordt gecombineerd met milieu- en maatschappelijke theorieën. Thema’s omvatten onder meer de voorstelling van natuur en landschap, de beeldvorming rond klimaatverandering en biodiversiteit, ecologische rechtvaardigheid, posthumanistische en dierstudies, ecofeminisme, en postkoloniale ecologie. Daarnaast wordt studies gericht op beleid, media en popularisering van milieuthema’s.

Doel en impact: milieurikritiek beoogt inzicht te bieden in hoe culturele producties milieukwesties betekenden, beklemtonen hoe teksten ideologie en macht articuleren, en bij te dragen aan kritisch bewustzijn en ethische reflectie over menselijke relaties met de natuurlijke omgeving.

---