Milieuinnovatie

Milieuinnovatie is een verzamelterm voor nieuwe producten, processen, diensten en organisatorische praktijken die gericht zijn op het voorkomen of verminderen van milieubelasting gedurende de gehele levenscyclus van een product of dienst. Het begrip omvat technologische vernieuwingen zoals energie-efficiënte technologieën, schone energie, duurzame materialen en afvalreductie, maar ook organisatorische en maatschappelijke veranderingen zoals circulaire businessmodellen, eco-design, supply chain-transparantie en samenwerking tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen.

Milieuinnovatie vindt in vrijwel alle sectoren plaats, waaronder energie, transport, bouw, industrie en land- en tuinbouw. De drijvers zijn onder meer regelgeving en beleidsprikkels, economische prikkels zoals prijsstelling van milieu-emissies en hulpbronnen, publiek- en privaat investeringsklimaat, en veranderende consumentenvraag naar milieuvriendelijke producten. De effecten van milieuinnovatie worden gemeten met indicatoren zoals levenscyclusanalyse (LCA), koolstof- en waterfootprints, materiaalrendement en energiebesparing.

Onderzoeks- en beleidsdebatten benadrukken vaak systemische veranderingen en integratie in hele waardeketens. Methoden zoals design for environment, circulaire economie, industriële symbiose en co-creatie staan centraal in de aanpak. Uitdagingen zijn onder meer rebound-effecten, kosten- en risicoperceptie, convergentie van belangen en de schaalbaarheid van innovaties. Milieuinnovatie wordt gezien als een cruciaal onderdeel van duurzaamheidsstrategieën, gericht op minder milieuschade, efficiënter gebruik van hulpbronnen en langere levensduur van producten en systemen.