Metalenchelatietherapie

Metalenchelatietherapie, ook wel chelatietherapie genoemd, is een medische behandeling waarbij chelatiermiddel(en) metalen ionen binden om ze te vormen tot wateroplosbare complexen die via de nieren uit het lichaam verwijderd kunnen worden. De behandeling wordt primair toegepast bij vergiftiging met zware metalen zoals lood, kwik en arsenicum. Daarnaast wordt ze gebruikt bij aandoeningen met ijzerstapeling (ijzeroverschot) en in sommige gevallen onderzocht als behandeloptie bij andere aandoeningen.

Werking en veel gebruikte chelatietagentschappen: Chelatoren bevatten functionele groepen die specifieke metalen binden. Verschillende chelaten hebben verschillende affiniteit voor metalen en verschillende toedieningsvormen. Veelvoorkomende middelen zijn onder meer EDTA voor lood- en andere metalen; dimercaprol (BAL) voor arsenicum en kwik; DMSA (dimercaptosuccinaat, succimer) en DMPS (dimercaptoproprane sulfonzuur) voor milde tot matige vergiftiging bij kinderen en volwassenen; deferasirox en deferiprone, en deferoxamine voor ijzerchelatietherapie bij ijzerstapeling door herhaalde transfusies.

Indicaties en beperkingen: De belangrijkste indicatie is bevestigde vergiftiging door zware metalen. Bij ijzerstapeling bij aandoeningen zoals transfusieafhankelijke ijzerbelasting wordt ijzerchelaattherapie toegepast. Voor hart- en vaatziekten is het gebruik controversieel; het bewijs voor bredere preventieve toepassingen is beperkt en richtlijnen adviseren zorgvuldige afweging en toezicht door een arts.

Veiligheid en nadelen: Mogelijke bijwerkingen zijn nier- en leverbelasting, elektrolytenstoornissen, hypotensie, allergische reacties en irritatie op de toedieningsplaats. Chelatoren kunnen metalen vrijmaken en in sommige gevallen verplaatste toxiciteit veroorzaken; regelmatige klinische monitoring is vereist, evenals naleving van indicaties en dosering.