Leerstijltheorie

Leerstijltheorie is een verzamelnaam voor theorieën die ervan uitgaan dat leerlingen stabiele leerstijlen of leerpreferenties hebben: kenmerken in hoe iemand informatie waarnemt, verwerkt en opslaat, en welke leeractiviteiten het meest effectief lijken. In de praktijk komen diverse modellen voor, die variëren in de gebruikte dimensies en labels, maar ze delen de aanname dat onderwijs kan worden afgestemd op individuele voorkeuren.

Een bekend model is VARK, dat vier modaliteiten onderscheidt: Visueel, Auditief, Lezen/Schrijven en Kinesthetisch. Een ander invloedrijk raamwerk is Kolbs experimenteel-leerproces, dat uitgaat van een cyclus van concretisering, reflectie, abstractie en actief experimenteren. Dunn en Dunn beschrijven leerstijlen aan de hand van omgevings-, emotionele, sociologische en fysiologische factoren. Het Felder-Silverman model onderscheidt dimensies zoals sensorisch vs intuïtief, visueel vs verbaal, actief vs reflectief en sequentieel vs globaal. Verder bestaan er talloze andere modellen en inventories.

In de onderwijspraktijk worden leerstijlen vaak gebruikt bij advies, toetsing en didactiek, bijvoorbeeld door het aanbieden van multimodale leeractiviteiten en het gebruik van leerstijlvragenlijsten. Echter, de bewijskracht voor de wenselijkheid van “leren op basis van stijl” is beperkt: veel meta-analyses tonen weinig tot geen gebleken voordelen van het afstemmen van instructie op leerstijl ten koste van algemene, multimodale aanpak. Critici waarschuwen bovendien voor het labelen van leerlingen en voor deterministische verwachtingen.

Huidige wetenschappelijke consensus gaat steeds vaker uit van flexibiliteit in onderwijs: het leveren van meerdere representaties en varied practice, gericht op de leerdoelen en de aard van de taak, in combinatie met elementen van Universal Design for Learning.