Leeftijdsgebaseerde

Leeftijdsgebaseerde is een samenstelling van het Nederlands woord leeftijd en het bijvoeglijk naamwoord gebaseerd, en wordt gebruikt om aan te geven dat een beleid, regel of criterium afhankelijk is van iemands leeftijd. Het verwijst naar situaties waarin leeftijd als belangrijkste variabele dient bij toelating, toegang of beoordeling.

In gebruik wordt de term vaak toegepast op diverse domeinen. In de gezondheidszorg worden bijvoorbeeld leeftijdsgebaseerde screening- en vaccinatieprogramma’s geïmplementeerd, waarbij de benodigde zorg verschilt naargelang iemand ouder wordt. In het onderwijs kan leeftijdsgebaseerde toegang of plaatsing voorkomen, terwijl in wet- en regelgeving onderscheid wordt gemaakt tussen minderjarigen en volwassenen. Ook sociale voorzieningen en pensioenen maken soms gebruik van leeftijdsgebaseerde criteria, zoals de leeftijd waarop men recht heeft op bepaalde uitkeringen. In de digitale wereld triggert leeftijdsverificatie vaak toegang tot content of diensten, en marketing kan doelgroepgericht op basis van leeftijd plaatsvinden.

Het gebruik van leeftijdsgebaseerde criteria roept discussie op over eerlijkheid en discriminatie. Voor- en nadelen moeten worden afgewogen: leeftijd kan protectieve functies hebben (bijv. bescherming van kinderen) maar kan ook leiden tot uitsluiting of stereotypering. Bij beleidsontwikkeling is het vaak belangrijk om proportionele, transparante criteria te hanteren en waar mogelijk passende uitzonderingen of alternatieven te bieden.

Zie ook gerelateerde termen zoals leeftijdscriterium, leeftijdsgrens en leeftijdsprofilering, en het bredere thema van privacy en anti-discriminatiewetgeving.