Landsysteemverandering

Landsysteemverandering is een term die verwijst naar substantiële, systemische transformaties in het functioneren, de structuur en het beheer van landresources over regio’s en perioden heen. Het omvat veranderingen in landdekken zoals ontbossing, bos- en landgebruikvernieuwing, stedelijke uitbreiding, en verschuivingen in hoe land wordt geconsumeerd en bestuurd, inclusief eigendom, beleid en economische prikkels. Het beslaat zowel biotische als socio-economische aspecten en is een centraal onderwerp binnen de landsysteemwetenschap, een interdisciplinair veld dat ecologie, geografie, agronomie, economie en beleid koppelt om te begrijpen hoe sociale en biogeofysische processen landschappen vormen en hun ecosysteemdiensten beïnvloeden.

Drijfveren zijn onder meer bevolkingsgroei, economische ontwikkeling en urbanisatie, veranderingen in landbouwpraktijken en productiviteitsbehoeften, markt- en prijsprikkels, technologische vooruitgang, klimaatverandering en beleidswijzigingen. Ook kwesties als landbezit, governance, infrastructuurontwikkeling en cultuurhistorische waarden spelen een rol. De interactie tussen deze factoren bepaalt welke veranderingen in landgebruik en landdekking optreden en hoe veerkrachtig en productief een landssysteem is.

Impacten van landsysteemverandering reiken van koolstofopslag en bodemkwaliteit tot waterregulatie, biodiversiteit en voedselzekerheid. Ze beïnvloeden ook lokale livelihoods, culturele landschappen en regionale economieën. Meetbaar via remote sensing, GIS, LULCC-analyses, bodem- en watermonsters, en scenario-analyses (bijv. SSP’s). Beleidscontext en governance zijn cruciaal, omdat keuzes over landgebruik, bescherming, hernieuwbaar gebruik en coördinatie tussen niveaus bepalen of veranderingen duurzaam zijn of niet.