Klimaatferd

Klimaatferd verwijst naar de acties van individuen, huishoudens en organisaties die invloed hebben op klimaatverandering. Het omvat zowel mitigatiegedrag, gericht op het verminderen van broeikasgasemissies, als adaptatiegedrag, gericht op het vergroten van veerkracht tegen klimaateffecten. Voorbeelden van mitigatie zijn energiebesparing, keuze voor duurzame mobiliteit, consumptiepatronen en voeding; voorbeelden van adaptatie zijn woningaanpassing, waterbeheer en het versterken van openbare infrastructuur.

Factoren die klimaatgedrag beïnvloeden zijn onder meer persoonlijke waarden en kennis, sociale normen, waargenomen controle en kosten, plus praktische obstakels zoals infrastructuur en beschikbaarheid van duurzame alternatieven. Bekende theoretische modellen uit de sociale en gedragswetenschappen, zoals de Theorie van Gepland Gedrag en het COM-B-model, worden gebruikt om te verklaren waarom mensen wel of niet zuiniger leven en te voorspellen.

Metingen van klimaatgedrag gebeuren via zelfrapportages, koolstofvoetafdrukken en meters die energie- en vervoerspatronen registreren. Interventies richten zich op informatie, feedback over normen, financiële prikkels en het creëren van gemakkelijke, aantrekkelijke opties. Voorbeelden zijn energielabels, subsidies voor elektrische voertuigen, betere fiets- en openbaarvervoerinfrastructuur, en gedragseducatie in scholen en bedrijven.

Hoewel klimaatgedraging een belangrijke rol speelt, zijn veranderingen vaak gebonden aan bredere systeemfactoren zoals prijsbeleid, infrastructuur en ongelijkheid. Kritieken benadrukken dat gedragsverandering alleen niet volstaat zonder structurele maatregelen en rechtvaardige implementatie, en dat beleid rekening moet houden met culturele verschillen en toegankelijkheid van duurzame keuzes.