Interoceptie

Interoceptie is het proces waarbij het lichaam interne signalen waarneemt, interpreteert en gebruikt om de fysiologische toestand te handhaven en emoties te reguleren. Het omvat waarneming van signalen zoals hartslag, ademhaling, spijsvertering, dorst, honger, temperatuur en pijn. Interoceptie omvat zowel de sensorische detectie van die signalen als de cognitieve verwerking en het geïntegreerde bewustzijn van de huidige lichamelijke toestand.

De signalen komen van interoceptors in organen en weefsels en worden via autonome en somatosensorische paden naar de hersenen gestuurd. Belangrijke hersenonderdelen zijn de insulaire cortex en de voorste cingulate cortex, die interoceptieve informatie integreren met emotionele en cognitieve processen; zo ontstaat een subjectieve toestand die richting geeft aan gedrag en regulatie van homeostase.

Interoceptie kent verschillende dimensies. Interoceptieve accuratesse verwijst naar het vermogen om interne signalen objectief te detecteren, terwijl interoceptieve bewustwording betrekking heeft op de subjectieve ervaring van die signalen. In onderzoek worden onder meer de hartslagdetectietaak en de hartslagtellingtaak gebruikt, naast vragenlijsten die de mate van aandacht voor lichamelijke signalen meten.

De klinische relevantie is groot: interoceptie speelt een centrale rol bij emoties, zelfbewustzijn en regulatie van gedrag. Verstoringen in interoceptie komen voor bij angststoornissen, depressie en eetstoornissen en worden onderzocht in somatische aandoeningen. Behandelingsbenaderingen zoals mindfulness en interoceptieve training worden bestudeerd om de verwerking van interoceptieve signalen te verbeteren.