Inbreiding

Inbreiding is het paren of fokken van verwante individuen, waardoor de kans op homozygotie toeneemt en recessieve allelen die potentieel schadelijk zijn, vaker tot uiting komen. Het komt voor in dieren- en plantenpopulaties en in menselijke gemeenschappen, vooral wanneer populaties klein, geïsoleerd of onderhevig aan bottlenecks zijn.

Een belangrijke consequentie is inbreidingsdepressie: verminderd voortplantingssucces, lagere overleving en verminderde gezondheid door de expressie van schadelijke recessieve allelen. De mate van inbreiding kan worden uitgedrukt met het inbreidingcoëfficiënt F, die de kans meet dat twee allelen identiek zijn door gedeelde voorouders. Ook genetische relatiecoëfficiënten en, op genomisch niveau, runs of homozygosity (ROH) worden gebruikt om gerealiseerde inbreiding te schatten.

Management en toepassingen: in dier- en plantenrassen wordt inbreiding vaak beperkt door fokprogramma's die verwantschap minimaliseren en door afwisseling van stambomen. In conservation biology proberen wetenschappers de genetische diversiteit te behouden door het vergroten van de effectieve populatieomvang en het voorkomen van langdurige isolatie. In mensen is consanguiniteit (huwelijk tussen verwanten) geassocieerd met verhoogde risico's op recessieve aandoeningen, hoewel prevalentie sterk kan variëren per populatie.

Historisch en theoretisch kader: concepten als inbreiding en F-statistieken zijn ontwikkeld in de populatiegenetica en staan centraal in het begrijpen van populatiedynamiek, selectie en genetische diversiteit. Modern onderzoek combineert genealogische gegevens met genomische data om inbreiding nauwkeuriger te meten en te beheren.